Vrede en oorlog.

De BoekenBloggerPlaats een reactie

Morgen komt Vrede en oorlog. Een wereldgeschiedenis van de Belgische politicoloog Jonathan Holslag uit. Dit belooft een interessante historische studie van de wereldpolitiek te worden, met als uitgangspunt de tendens tussen vrede en oorlog. Volgens Holslag naderen we een keerpunt in de geschiedenis van de wereld, of in ieder geval in de politieke verhoudingen. Dit boek dient volgens hem als handboek voor toekomstige (wereld)politici.

“Tijdens de reis ontwikkel je de scherpzinnigheid en het bewustzijn die nodig zijn om hindernissen te onderscheiden en te overwinnen.”

Holslag concludeert met dit werk dat ondanks goede betrekkingen, vreedzame religies en goede bedoelingen de vrede niet gehandhaafd zal worden. Oorlog breekt onvermijdelijk uit. Een interessant standpunt, die ook zeker grond heeft in het verleden. Als voorbeeld hiervoor uit eigen inbreng zie ik de pogingen van de Tweede Internationale, een socialistische organisatie aan het begin van de twintigste eeuw, om de Eerste Wereldoorlog te voorkomen, waar het niet in slaagde. Wel werden toen krachtige pacifistische argumenten aangehaald die nog altijd terugkomen bij vrijwel elk conflict. De bekende zijn, zoals Holslag zelf ook benoemt, de inherentie aan het kapitalisme dat oorlog niet in het beste economische belang is, of dat religies aan de basis vredelievend zijn.

Wat Holslag hier dan ook doet is best een hele kluif. Hij gaat de hele geschiedenis door om tijden van vrede en oorlog met elkaar te vergelijken, en om zo lessen die vandaag de dag bruikbaar zijn te ontwaren, onder het mom van Cicero’s woorden: ‘Niet op de hoogte zijn van wat zich voor je geboorte heeft afgespeeld, is altijd een kind blijven’. Om toch enige houvast te geven aan zijn globale aanpak benadert hij vrede en oorlog vanuit vijf ‘lagen’:

  1. De geschiedenis van de verdeling van macht over de aardbol;
  2. Geschiedenis van de politieke organisatie;
  3. Geschiedenis van de interactie tussen politieke entiteiten;
  4. Geschiedenis van de relatie tussen de mens en de planeet;
  5. Het denken over de aard van de wereldpolitiek dat in de loop van de geschiedenis is veranderd.

Een aantal zaken die in de inleiding vooral terugkomt is het in twijfel trekken van kapitalisme en democratie, maar ook de wisselwerking tussen kosmopolitisme en protectionisme. Zelfs een studie in de inherente slechtheid van de mens komt aan bod. Al met al, het belooft een brede studie te zijn, met veel uitdagende interpretaties die zeker wel licht kunnen schijnen op hedendaagse betrekkingen. Zo ligt bij Holslag wel echt de nadruk op vrede en de invloed van wereldpolitiek op het ‘leven van gewone mensen’, een term, ‘gewoon’, die de laatste tijd veel te horen is.

Terwijl ik dit schrijf denk ik ook gelijk aan het nieuws van de Amerikaanse president Trump die de Verenigde Staten terugtrekt uit een wapenverdrag uit 1987. Wellicht komen de spanningen die veroorzaakt worden door dit soort besluiten wel groots terug in Vrede en oorlog. Ik ben erg benieuwd naar wat deze studie gaat brengen. Vooralsnog denk ik dat het een mooi en genuanceerd pleidooi gaat zijn voor vrede en prikkelend over de manier waarop de wereld nu bestuurd wordt.

Donderdag 25 oktober 2018 komt dit boek uit.

Jonathan Holslag – Vrede en oorlog. Een wereldgeschiedenis
De Bezige Bij 560 blz. €34,99

De inleiding kun je alvast lezen via de volgende link:
http://beeld.boekboek.nl/BBBB/p/9789403125503/rea9789403125503.pdf

Tijl.

De BoekenBloggerPlaats een reactie

Afbeeldingsresultaat voor tijl daniel kehlmannDe legende van Tijl Uilenspiegel is vaak verteld. Sinds 1350 komt zijn naam al voor in Europese literatuur. In Nederland en België staat hij voornamelijk bekend als een uit Damme afkomstige nar, die Filips II op de hak nam. In Duitsland kennen ze Tijl ook, maar dan als een Saksisch figuur. Een duidelijke lijn trekken in het bestaan van Tijl Uilenspiegel is dan ook niet goed mogelijk. Wel vormt het verhaal van deze nar een geweldig uitgangspunt om een historische roman aan op te hangen. Daniel Kehlmann heeft met Tijl ervoor gekozen om de historische legende in Duitsland te plaatsen tijdens de Dertigjarige Oorlog (1618-1648). Een tijd van verwoesting, wetenschap en (bij)geloof.

Aan de hand van acht delen met elk een eigen setting binnen die oorlog, schetst Kehlmann een divers verhaal met een aantal oude bekenden, zoals de Winterkoning, Elisabeth Stuart, Kircher en Tesimond: historische figuren die allen wel echt geleefd hebben tijdens de Dertigjarige Oorlog, een voornamelijk religieus conflict tussen Duitse staten. Tijl vormt hierin de rode draad, van zijn eigen gedetailleerde jeugd tot zijn tijd in dienst van de Winterkoning en het einde van de oorlog in 1648.

De opening van het boek, een scene waarin Tijl de bewoners van de rustig dorpje maant tot het weggooien van de rechterschoen, toont op een mooie manier de nog ongeschondenheid door de oorlog van dat plaatsje. Dat terwijl de mensen onderling, al ruziemakend om hun schoenen, kortstondig een voorteken geven van de tijd die komt.

Alhoewel Tijl zelf het verhaal van vermaak en vrolijkheid belichaamt, maakt hij veel verdriet en vernieling mee, zonder dat je als lezer daar te veel in blijft hangen. Zo is zelfs het verhaal van de vader van Tijl, die door een religieuze rechtbank ter dood veroordeeld wordt voor heksenrij, een prachtige kijk in de tegenstrijdigheden en machteloosheid van de 17e-eeuwse logica. Een goed voorbeeld daarvan is de redenering van Tesimond en Kircher, de wetenschappers die de vader van Tijl veroordelen, met betrekking tot hun eigen studie in drakologie. Ze zijn op zoek naar het bloed van een draak om de pest op te lossen. Als eigen rechtvaardiging van de zoektocht geven ze aan:

“een draak die je ziet, zou een draak zijn die de belangrijkste eigenschap van draken mist – namelijk zich onvindbaar maken. Juist om die reden zijn alle verhalen van mensen die zeggen dat ze een draak hebben gezien uiterst ongeloofwaardig, want een draak die zich laat zien, zou a priori herkenbaar zijn als een draak die geen echte draak is”.

Kehlmann vertelt met een grote mate van humor, waardoor de historische context zonder moeite tot je komt. Maar ook geeft hij een prachtige kijk in het leven en het landschap ten tijde van oorlog. Zijn omschrijving van de geur alleen al, maakt dit een boek waarin je je goed kunt inleven. Het leest daarnaast ook gewoon heel fijn. Voor diegene die terughoudend is bij het idee van een historische roman, geef Tijl een kans. Het is een prachtig verhaal met zeer vermakelijke diepgang.

Daniel Kehlmann – Tijl
Querido 352 blz. €19,99

De Acht Bergen.

De BoekenBloggerPlaats een reactie

“Lang nadat ik was opgehouden mijn vaders paden na te lopen, had ik van hem geleerd dat er in sommige levens bergen bestaan waar je niet naar terug kunt keren. Dat je in levens als het mijne en het zijne niet terug kunt naar de berg die het middelpunt is van alle andere.”

Afbeeldingsresultaat voor de acht bergenVertaald uit het Italiaans is De Acht Bergen van Paolo Cognetti een prachtige roman over eenzaamheid, een moeizame vader-zoonrelatie en vriendschap. Deze roman is een origineel geluid in de moderne wereld, die een grote rust over je heen doet vallen.

Pietro gaat op jonge leeftijd ieder jaar met zijn ouders naar een klein plaatsje in de Noord-Italiaanse Alpen. Voor zijn vader is dit een belangrijke ontsnapping aan het Milanese dagelijks leven. In zijn jeugd raakt Pietro echter ieder jaar meer vervreemd van zijn vader, die constant weer lange klimtochten door de bergen maakt, waar Pietro steeds minder op zit te wachten.

Wanneer jaren later Pietro’s vader ineens komt te overlijden, na een lange periode van wederzijdse stilte, keert hij terug naar de bergen van zijn jeugd. In het huisje dat zijn vader hem had nagelaten gaat Pietro, met eigen problemen, op zoek naar betekenis. Terwijl hij grote moeite had om zijn vader te doorgronden, zorgen de lange wandelingen in de bergen, in de voetsporen van zijn vader, ervoor dat hun verwaterde band postuum nieuwe betekenis krijgt. In de bergen ervaart Pietro eenzaamheid, dat hij op een eigen manier een plaats geeft. Maar ook bloeit een goede vriendschap op met een jongen uit zijn verleden.

De rust van de bergen klinkt door in de manier van schrijven door Cognetti. Je belandt zelf tussen die bergen, met de eenzaamheid en het prachtige landschap. De vertelwijze maakt dit een niet zo verkeerd beeld. Het komt zeker niet dramatisch over. Het boek is een mooi tegengeluid aan de moderne wereld. De rust die heerst daar in die bergen van Pietro en zijn vader, die zo nu en dan verstoord wordt door toeristen, steekt faliekant af tegen de drukte van Milaan. Samen met Pietro ga je van die afzondering houden. Ook de emotionele verhouding tot zijn jeugd en het beeld van zijn vader maken het een prachtige roman.

Op een bijna filosofische manier verandert het hele concept van rust en afgescheiden zijn van de wereld ten opzichte van de wereld zoals die nu om ons heen voornamelijk is geworden. Het tijdloze van Pietro’s bestaan in de bergen komt dan toch bruut in aanvaring met de realiteit. Geschreven met een fijne eenvoud heeft Cognetti absoluut iets moois neergezet.

Paolo Cognetti – De Acht Bergen (2016)
De Bezige Bij 224 pagina’s €19,99

Wees Onzichtbaar.

De BoekenBloggerPlaats een reactie

We leerden naar de grond te staren en als onopvallende spookjes door het huis te dwalen, op weg naar de ruimte die ons was toegewezen. We leerden incasseren en slikken.

Afbeeldingsresultaat voor wees onzichtbaarWaar Murat Isik eerst op 1.200 pagina’s zat voor zijn Wees Onzichtbaar heeft hij in de halvering die uiteindelijk nodig was inhoudelijk weinig ingeleverd. De diepgang en de gedetailleerde vertelwijze over het leven van Metin Mutlu heeft een prachtig ‘epos over de Bijlmer’ opgeleverd. De strijd voor de eigen identiteit van een jongetje die opgroeit in een immigratiegezin met een tirannieke vader in de jaren ’80 en ’90, een thema dat juist nu relevant is en gehoord moet worden.

Metin is vijf jaar oud wanneer hij met zijn ouders en zus van Turkije via Duitsland in de Bijlmer neerstrijkt. Met de Bijlmer, eens een modern project met een hoopvolle toekomst, als decor vertelt Isik aan de hand van zo’n honderd scenes uit het leven van Metin het verhaal van een sterke persoonlijke ontwikkeling. Daar neemt Isik dan ook ruim de tijd voor. Zonder dat hij overdreven of pretentieus overkomt, schrijft hij in prachtig detail. Dat maakt dat de tijdsgeest waarin Metin opgroeit goed voelbaar is. De enerzijds herkenbaarheid van de alledaagse producten die voorbijkomen geven een soort historische inleving die extra kracht geeft aan het centrale verhaal.

Het centrale verhaal, het verhaal van Metin, het verhaal van emancipatie, speelt zich af tegen de nodige kwade geesten. De junkies in de trappenhuizen, de pestkoppen op school, maar bovenal: zijn vader. Harun, de vader van Metin en zijn zus, speelt een enorm veelzijdige rol in dit boek. Een korte beschrijving doet er eigenlijk geen recht aan. Zijn rol als enerzijds de tiran in het leven van Metin, en anderzijds de vader waar naar opgekeken kan worden, de hoop dat hij ergens toch een goede vader zou kunnen zijn, zorgt voor een ritme en dynamiek die van Isik een meesterlijk verteller maken.

Dit boek verveelt geen moment. Met humor, lijden en liefde ontwikkelt Metin als gespiegeld aan de buurt waar hij opgroeit. Waar de Bijlmer ten onder gaat, groeit Metin in zelfvertrouwen. Hij overwint, met behulp van een eensgezinde vriend, zijn pestkoppen en haalt zijn vwo-diploma, voor zijn moeder.  Zij is het ideaalbeeld van de emancipatoire vrouw die zich bevrijd van de ketens van haar man, die als gokverslaafde meermaals dronken uithaalt naar het gezin. In het gezin wordt zij de rots die jarenlang ontbrak.

Wees Onzichtbaar is uiterst genuanceerd geschreven. Terwijl het een heftig verhaal is, geplaatst in een vrij recente maatschappelijke geschiedenis van Nederland, wordt het prachtig en vermakelijk gebracht. De gevoelens die Isik geeft aan Metin zijn oprecht. Het eigen verleden van de schrijver, in veel opzichten gelijk aan dat van Metin, maakt dat je je als lezer ontzettend inleeft. Daarmee is dit boek zeker een die hoog bij mij op de lijst zal blijven staan. Het verhaal van de buitenstaander, de immigrant, die zichzelf profileert in een wereld waar veel tegenzit, past perfect in de tijdgeest van nu en verdient gelezen te worden.

Murat Isik – Wees Onzichtbaar (2017)
Ambo Anthos 600 blz. € 24,99